Τελειομανία (Τα σημάδια και τρόποι να αποκτήσετε ισορροπία)

Η τελειομανία είναι η προσπάθεια επίτευξης υψηλών προτύπων που δημιουργείται από τη νοοτροπία «ή όλα ή τίποτα». Κάνει τη ζωή μια ατελείωτη κάρτα αναφοράς για τα επιτεύγματα μας.

Πρόκειται για μια κατάσταση στην οποία δε βρίσκουμε χαρά σε αυτό που κάνουμε. Μας απασχολεί η επίδοση και όχι το να περάσουμε ευχάριστα και δημιουργικά. Δεσμευόμαστε σε δραστηριότητες που γνωρίζουμε ότι θα επιτύχουμε και όχι επειδή μας ενδιαφέρουν. Απορρίπτουμε την ενασχόληση με δραστηριότητες που φανταζόμαστε ότι δεν θα έχουμε καλές επιδόσεις.

Δεν πρέπει να συγχέουμε την τελειομανία με το υγιές κυνήγι της τελειότητας, το οποίο είναι θετικό γιατί συνήθως συνοδεύεται από μία αίσθηση ικανοποίησης και ολοκλήρωσης μετά από την επίτευξη ενός στόχου.

Οι κίνδυνοι του να είσαι τελειομανής

Η τελειομανία μπορεί να οδηγήσει σε αρνητικά αποτελέσματα, όπως αναβλητικότητα, τάση για αποφυγή προκλήσεων, άκαμπτη σκέψη «όλα ή τίποτα», τοξικές συγκρίσεις και έλλειψη δημιουργικότητας. Συχνά συνοδεύεται από κατάθλιψη, άγχος, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, διατροφικές διαταραχές, ακόμη και αυτοκτονικές παρορμήσεις.

7 Σημάδια ότι είστε τελειομανής

Αναγνωρίζουμε αυτό το φαινόμενο στους φίλους, την οικογένεια και τους συναδέλφους μας αλλά ίσως λιγότερο στους εαυτούς μας. Σκεφτείτε αυτά τα επτά ενδεικτικά σημάδια:

1. Μη ρεαλιστικά πρότυπα. Προσπαθείτε συνεχώς να ανταποκρίνεστε στις μη ρεαλιστικές προσδοκίες σε όλες τις πτυχές της ζωής σας.

2. Υπερ-γενίκευση. «Έκανα ένα λάθος μια φορά και πάντα τα κάνω θάλασσα».  Ένα λάθος όμως δεν καθορίζει εσάς, την καριέρα σας ή τα επιτεύγματά σας.

3. Καταναγκαστική Συμπεριφορά. Βελτιώνετε ακατάπαυστα ατελείωτες εκδοχές της δουλειάς σας; Η ψυχαναγκαστική συμπεριφορά όπως η αναδιοργάνωση και η αναδιάταξη είναι προειδοποιητικά σημάδια τελειομανίας.

4. Μη αποδοχή κομπλιμέντων. Οι τελειομανείς αγωνίζονται να δεχτούν κομπλιμέντα ή να γιορτάσουν τα επιτεύγματα. Σκέφτονται, «Δεν είναι το καλύτερό μου, αλλά θα πρέπει να αρκεί».

5. Καταστροφική σκέψη. Μια άλλη ενδεικτική ένδειξη είναι όταν τα μικρά λάθη φαίνονται σαν μεγάλες καταστροφές. Οποιαδήποτε μορφή ανατροφοδότησης ερμηνεύεται ως διογκωμένη κριτική και χάνεται μια ισορροπημένη προοπτική.

6. Επιδίωξη καθησυχασμού. Ο ανασφαλής τελειομανής αναζητά συνεχώς την επικύρωση και την έγκριση των άλλων. Η συνεχής αναζήτηση επιβεβαίωσης δεν βλάπτει απλώς το άτομο, αλλά εξαντλεί τον αποδέκτη.

7. Υπερβολική αναβλητικότητα. Οι αναβλητικοί που καθυστερούν να ξεκινήσουν ή να ολοκληρώσουν εργασίες είναι συχνά τελειομανείς. Οι περισσότεροι άνθρωποι αναβάλλουν τη δίαιτα ή την αποταμίευση, για παράδειγμα, επειδή δεν είναι ποτέ η κατάλληλη στιγμή.

Το τίμημα της τελειομανίας

Η τελειομανία απαιτεί υψηλό τίμημα. Οι περισσότεροι τελειομανείς λειτουργούν σε μια διαρκή κατάσταση αυτό-προκαλούμενης δυστυχίας, που οδηγεί σε αγωνία, απογοήτευση και αμυντικότητα. Έρευνες δείχνουν ότι οι τελειομανείς επιτυγχάνουν επίσης λιγότερα αποτελέσματα από τα άτομα με υψηλές επιδόσεις διότι η αυτό-επιβαλλόμενη πίεση επηρεάζει την ψυχική υγεία, προκαλώντας χρόνιο στρες, εξουθένωση και εσφαλμένη κρίση.

Πώς μπορείτε να καταπολεμήσετε την τελειομανία και να ανακτήσετε την ισορροπία;

1. Θέστε Μικρότερους Στόχους. Βρείτε τη μέση λύση ανάμεσα στην υψηλή απόδοση και τη μετριότητα. Χωρίστε τις εργασίες σε μικρότερα βήματα και εστιάστε στην πρόοδο και όχι στα ιδανικά αποτελέσματα.

2. Διευρύνετε την προοπτική. Οι περισσότερες καταστάσεις δεν έχουν αποτελέσματα ζωής ή θανάτου. Αμφισβητήστε τα πρότυπά σας και αξιολογήστε εάν είναι απαραίτητα. Μια ευρύτερη προοπτική δημιουργεί ψυχολογική απόσταση από αυτά που αντιλαμβανόμαστε ως αποτυχίες.

3. Αγκαλιάστε την αυτό-συμπόνια. Να είστε ευγενικοί με τον εαυτό σας. Η προσπάθεια για το αδύνατο είναι εξαντλητική και πηγή αναπόφευκτης απογοήτευσης. Μην φοράτε την τελειομανία ως σήμα τιμής. Είναι απλώς ένα τεράστιο βάρος.

4. Αυτοματοποιήστε τις διαδικασίες. Αυτοματοποιήστε διαδικασίες, συνήθειες και εργασίες ρουτίνας για να μειώσετε τον κίνδυνο καθυστερήσεων που προκαλούνται από αναποφασιστικότητα.

5. Γιορτάστε την πρόοδο. Αναγνωρίστε τα επιτεύγματα, όσο μικρά κι αν είναι. Αναγνωρίστε ότι η πρόοδος προέρχεται από τη συνεπή προσπάθεια, όχι από την προσπάθεια για το ανέφικτο.

6. Αμφισβητείστε τη σκέψη Όλα ή Τίποτα. Αναγνωρίστε την τάση να βλέπετε τα πράγματα στα άκρα. Αποδεχτείτε το να είστε αρκετά καλοί και χαμηλώστε το σημείο αναφοράς.

7.Επιβεβαίωση. Να θυμίζεις επανειλημμένα στον εαυτό σου ότι το να κάνεις λάθη είναι φυσιολογικό, ότι ακόμη και αν κάποια στιγμή κάνεις λάθος θα είσαι εντάξει και ούτω καθεξής.

8.Επιτρέψτε στον εαυτό σας να κάνει λάθη. Τα λάθη είναι απολύτως φυσιολογικά. Και εκτός αυτού, είναι απαραίτητα για να μάθουμε και να αναπτυχθούμε. Οπότε, αποδεχτείτε ότι θα κάνετε λάθη και ότι δεν υπάρχει πρόβλημα.

9.Δείξτε περισσότερη αντίσταση στην απόρριψη. Η ενήλικη ζωή είναι γεμάτη από απορρίψεις και είναι αλήθεια ότι δεν θα αρέσετε σε όλους και δεν θα έπρεπε καν να έχετε τέτοιο στόχο.

Θυμηθείτε: Η τελειομανία είναι ένα άπιαστο πρότυπο.

Και δεν υπάρχει τέλεια στιγμή για να ξεκινήσετε.